ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ေၾကကြဲဖြယ္ရာ၊ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာအေျခအေနမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ျပီး အြန္လိုင္းသတင္းေတြ အမ်ားၾကီး တင္ထားပါတယ္။ အစုိးရဘက္ကလည္း သတင္း အျပည့္အစံု ထုတ္ျပန္ဖို႕ရိွပါတယ္။ ျပည္တြင္း ဂ်ာနယ္မ်ားကလည္း ေရးၾကဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလိုေရးသားၾကတဲ့အခါမွာ မိမိတို႕ရဲ့ ေရးသားခ်က္မ်ားက ျပည္သူမ်ားကို သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ေပးဖုိ႕ အတြက္သာျဖစ္ျပီး ျဖစ္ပြားေနတဲ့ပဋိပကၡကို ပိုမို ၾကီးထြားေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္သလို မျဖစ္ဖို႕လိုပါတယ္။ ဒီလို သတင္း ေရးသားမႈမ်ားနဲ႕ပတ္သက္ျပီး အစၥလမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားနဲ႕ ဟိႏၵဴ ဘာသာ၀င္မ်ားၾကား၊ ဇာတ္နိမ့္နဲ႕ ဇာတ္ျမင့္မ်ားအၾကား ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္မ်ား မၾကာခဏ ျဖစ္ပြားေလ့ရိွတဲ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံရဲ့ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီက တိက်တဲ့ လမ္းညႊန္မႈမ်ားခ်မွတ္ထားတာကို ေလ့လာေတြ႕ရိွရပါတယ္။
အဲဒီလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားမွာ သတင္းမ်ားမွာ ဘာသာ၊ လူမ်ိဳး၊ ဇာတ္နိမ့္/ျမင့္ ေဖာ္ျပတာနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ေအာက္ပါအတုိင္း လုိက္နာဖို႕သတ္မွတ္ထားပါတယ္-
၁။ လူတစ္ဦး၏ အျပဳအမူမ်ား၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား( အထူးသျဖင့္ အဆိုးျမင္ေစမယ့္၊ မေကာင္းတဲ့သတင္းမ်ား) နဲ႕ပတ္သက္ျပီး ေရးသာရာမွာ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာ၊ လူမ်ိဳး၊ ဇာတ္နိမ့္/ ျမင့္မ်ားကို ရည္ညႊန္း ေရးသားျခင္း မျပဳဖို႕သတိျပဳရန္။
၂။ ျပစ္မႈမ်ားတြင္ စြတ္စြဲခံရသူ သို႕မဟုတ္ နစ္နာသူ၏ မ်ိဳးႏြယ္၊ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာကို ရည္ညႊန္းေရးသားျခင္းမျပဳရန္။
၃။ စကားလံုးမ်ားသံုးစြဲရာတြင္ ဓမၼအဓိ႒ာန္က်က် ေရးသားရန္၊ လံႈ႕ေဆာ္ရာေရာက္သည့္ အသံုးအႏႈန္းမ်ားကို ေရွာင္ရွားရန္။
ဒါ့အျပင္ Communal Dispute လို႕ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္းမ်ား၊ ပဋိပကၡမ်ားနဲ႕ပတ္သက္ျပီး သတင္း ေရးသားတဲ့အခါ ေအာက္ပါအတုိင္း လမ္းညႊန္ထားတာေတြ႕ရပါတယ္-
၁။ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ျပီးေရးသားရာတြင္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ခိုင္မာေအာင္အတည္ျပဳျပီးမွ ေရးသားရန္။ ေရးသားရာတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းမႈကိုေရွ႕ရႈေသာ အသံုးအႏႈန္းမ်ားသာ သံုးစြဲရန္၊ ျဖစ္ျပီး၊ျဖစ္ဆဲပဋိပကၡကို ပိုမို က်ယ္ျပန္႕ေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္သည့္သေဘာ မျဖစ္ေစရန္။
၂။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို သံသယျဖစ္ေစျပီး ပဋိပကၡကို မိမိဘာသာေျဖရွင္းမွရမည္ဟု ထင္ျမင္ေစမည့္ေရးသားမႈမ်ိဳး မျပဳလုပ္ရန္။
၃။ စာနယ္ဇင္းမ်ားသည္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္သူျဖစ္ေစရန္၊ လံႈ႕ေဆာ္သူ၊ ျပႆနာကို မီးေမႊးေပးသူမျဖစ္ေစရန္။
၄။ စာနယ္ဇင္းမ်ားသည္ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးကြဲျပားျခားနားမႈမ်ားပေပ်ာက္ျပီး သဟဇာတျဖစ္မႈ၊ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈမ်ားကို တည္ေဆာက္ေပးရန္ျဖစ္သည္။
ထုိကဲ့သို႕ တာ၀န္ရိွမႈႏွင့္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ဟန္ခ်က္ ညီညီက်င့္သံုးရန္။
ဒီအခ်က္မ်ားဟာ ပံုႏိွပ္မီဒီယာေရာ၊ အြန္လို္င္းမီဒီယာေပၚကေရာ သတင္းျဖန္႕ခ်ိသူမ်ားအတြက္ သတိျပဳစရာျဖစ္ပါတယ္။
သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို အင္မတန္အေလးထားတဲ့ အေနာက္ဥေရာပႏုိင္ငံေတြမွာေတာင္ Hate Speech လို႕ ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးမုန္းတီးမႈကို လံႈ႕ေဆာ္တဲ့ေရးသားေဟာေျပာမႈမ်ားကို ရာဇ၀တ္မႈအျဖစ္ သတ္မွတ္ထား ပါတယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့ရက္မ်ားအတြင္းက အမိ်ဳးသမီးငယ္မ်ားကို အႏုိင္အထက္ျပဳက်င့္၊ သတ္ျဖတ္၊ ပစၥည္းလုယူမႈ ႏွစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခုက ရခုိင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ျပီး တစ္ခုက ရန္ကုန္မွာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီသတင္းမ်ားကို ေရးသားတင္ဆက္ပံုက ကြာျခားခဲ့ပါတယ္။ ဒီကေန႕ ျပႆနာမ်ားျဖစ္ေနရျခင္းမွာ အြန္လိုင္းသတင္း ေရးသား တင္ဆက္သူမ်ားအေနနဲ႕ က်င့္၀တ္ဆုိင္ရာ အားနည္းမႈမ်ားရိွတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း တစ္ခ်က္လည္း ပါတယ္ ဆိုရင္ မွားမယ္မထင္ပါဘူး။
ဒီအျဖစ္ အပ်က္မ်ားဟာ သတင္းမီဒီယာမ်ားအတြက္ သင္ခန္းစာပါပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေျခအေန ေတြျပန္လည္တည္ျငိမ္ေအာင္ အားလံုးဝိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ဖို႕နဲ႕ ပဋိပကၡက်ယ္ျပန္႕ေစ မယ့္ ေ ရးသားမႈမ်ားကို ေရွာင္ရွားၾကဖို႕ တုိက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။
ညႊန္း - ဦးရဲထြဋ္ Facebook စာမ်က္ႏွာ
Source by :http://blog.irrawaddy.org/
အဲဒီလိုေရးသားၾကတဲ့အခါမွာ မိမိတို႕ရဲ့ ေရးသားခ်က္မ်ားက ျပည္သူမ်ားကို သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ေပးဖုိ႕ အတြက္သာျဖစ္ျပီး ျဖစ္ပြားေနတဲ့ပဋိပကၡကို ပိုမို ၾကီးထြားေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္သလို မျဖစ္ဖို႕လိုပါတယ္။ ဒီလို သတင္း ေရးသားမႈမ်ားနဲ႕ပတ္သက္ျပီး အစၥလမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားနဲ႕ ဟိႏၵဴ ဘာသာ၀င္မ်ားၾကား၊ ဇာတ္နိမ့္နဲ႕ ဇာတ္ျမင့္မ်ားအၾကား ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္မ်ား မၾကာခဏ ျဖစ္ပြားေလ့ရိွတဲ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံရဲ့ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီက တိက်တဲ့ လမ္းညႊန္မႈမ်ားခ်မွတ္ထားတာကို ေလ့လာေတြ႕ရိွရပါတယ္။
အဲဒီလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားမွာ သတင္းမ်ားမွာ ဘာသာ၊ လူမ်ိဳး၊ ဇာတ္နိမ့္/ျမင့္ ေဖာ္ျပတာနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ေအာက္ပါအတုိင္း လုိက္နာဖို႕သတ္မွတ္ထားပါတယ္-
၁။ လူတစ္ဦး၏ အျပဳအမူမ်ား၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား( အထူးသျဖင့္ အဆိုးျမင္ေစမယ့္၊ မေကာင္းတဲ့သတင္းမ်ား) နဲ႕ပတ္သက္ျပီး ေရးသာရာမွာ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာ၊ လူမ်ိဳး၊ ဇာတ္နိမ့္/ ျမင့္မ်ားကို ရည္ညႊန္း ေရးသားျခင္း မျပဳဖို႕သတိျပဳရန္။
၂။ ျပစ္မႈမ်ားတြင္ စြတ္စြဲခံရသူ သို႕မဟုတ္ နစ္နာသူ၏ မ်ိဳးႏြယ္၊ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာကို ရည္ညႊန္းေရးသားျခင္းမျပဳရန္။
၃။ စကားလံုးမ်ားသံုးစြဲရာတြင္ ဓမၼအဓိ႒ာန္က်က် ေရးသားရန္၊ လံႈ႕ေဆာ္ရာေရာက္သည့္ အသံုးအႏႈန္းမ်ားကို ေရွာင္ရွားရန္။
ဒါ့အျပင္ Communal Dispute လို႕ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္းမ်ား၊ ပဋိပကၡမ်ားနဲ႕ပတ္သက္ျပီး သတင္း ေရးသားတဲ့အခါ ေအာက္ပါအတုိင္း လမ္းညႊန္ထားတာေတြ႕ရပါတယ္-
၁။ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ျပီးေရးသားရာတြင္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ခိုင္မာေအာင္အတည္ျပဳျပီးမွ ေရးသားရန္။ ေရးသားရာတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းမႈကိုေရွ႕ရႈေသာ အသံုးအႏႈန္းမ်ားသာ သံုးစြဲရန္၊ ျဖစ္ျပီး၊ျဖစ္ဆဲပဋိပကၡကို ပိုမို က်ယ္ျပန္႕ေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္သည့္သေဘာ မျဖစ္ေစရန္။
၂။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို သံသယျဖစ္ေစျပီး ပဋိပကၡကို မိမိဘာသာေျဖရွင္းမွရမည္ဟု ထင္ျမင္ေစမည့္ေရးသားမႈမ်ိဳး မျပဳလုပ္ရန္။
၃။ စာနယ္ဇင္းမ်ားသည္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္သူျဖစ္ေစရန္၊ လံႈ႕ေဆာ္သူ၊ ျပႆနာကို မီးေမႊးေပးသူမျဖစ္ေစရန္။
၄။ စာနယ္ဇင္းမ်ားသည္ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးကြဲျပားျခားနားမႈမ်ားပေပ်ာက္ျပီး သဟဇာတျဖစ္မႈ၊ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈမ်ားကို တည္ေဆာက္ေပးရန္ျဖစ္သည္။
ထုိကဲ့သို႕ တာ၀န္ရိွမႈႏွင့္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ဟန္ခ်က္ ညီညီက်င့္သံုးရန္။
ဒီအခ်က္မ်ားဟာ ပံုႏိွပ္မီဒီယာေရာ၊ အြန္လို္င္းမီဒီယာေပၚကေရာ သတင္းျဖန္႕ခ်ိသူမ်ားအတြက္ သတိျပဳစရာျဖစ္ပါတယ္။
သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို အင္မတန္အေလးထားတဲ့ အေနာက္ဥေရာပႏုိင္ငံေတြမွာေတာင္ Hate Speech လို႕ ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးမုန္းတီးမႈကို လံႈ႕ေဆာ္တဲ့ေရးသားေဟာေျပာမႈမ်ားကို ရာဇ၀တ္မႈအျဖစ္ သတ္မွတ္ထား ပါတယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့ရက္မ်ားအတြင္းက အမိ်ဳးသမီးငယ္မ်ားကို အႏုိင္အထက္ျပဳက်င့္၊ သတ္ျဖတ္၊ ပစၥည္းလုယူမႈ ႏွစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခုက ရခုိင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ျပီး တစ္ခုက ရန္ကုန္မွာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီသတင္းမ်ားကို ေရးသားတင္ဆက္ပံုက ကြာျခားခဲ့ပါတယ္။ ဒီကေန႕ ျပႆနာမ်ားျဖစ္ေနရျခင္းမွာ အြန္လိုင္းသတင္း ေရးသား တင္ဆက္သူမ်ားအေနနဲ႕ က်င့္၀တ္ဆုိင္ရာ အားနည္းမႈမ်ားရိွတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း တစ္ခ်က္လည္း ပါတယ္ ဆိုရင္ မွားမယ္မထင္ပါဘူး။
ဒီအျဖစ္ အပ်က္မ်ားဟာ သတင္းမီဒီယာမ်ားအတြက္ သင္ခန္းစာပါပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေျခအေန ေတြျပန္လည္တည္ျငိမ္ေအာင္ အားလံုးဝိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ဖို႕နဲ႕ ပဋိပကၡက်ယ္ျပန္႕ေစ မယ့္ ေ ရးသားမႈမ်ားကို ေရွာင္ရွားၾကဖို႕ တုိက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။
ညႊန္း - ဦးရဲထြဋ္ Facebook စာမ်က္ႏွာ
Source by :http://blog.irrawaddy.org/
.jpg)
.jpg)
0 comments:
Post a Comment